بسیاری از رسانه ها، سایت ها و روزنامه های معتبر جهان آمار فروش روزانه، هفتگی، ماهانه، فصلی، شش ماهه و یک ساله کتابها را به صورت روتین منتشر می کنند. از این رو طی یک سال صدها آمار رسمی فروش کُتُب مختلف در اندیشکده ها، مراکز تحقیقات و دانشگاهها تحلیل و بررسی می شود. از سویی ناشران نیز با فاکتورگیری از این آمارها به سمت نشر آیتم های پرفروش تر سوق داده می شوند. حالا اگر بخواهیم تعداد این آمار را در یک دهه تقریب بزنیم رقم از هزاران خواهد گذشت. در این میان برخی کتاب ها هستند که مشمول زمان نمی شوند و بنابر دلایلی که در مورد هر کدام منحصر به فرد است، از زمان نشر تا سالها و حتی دهه ها و صده ها نیز با استقبال مردم مواجه می شوند.
برخی کتاب ها هم هستند که از این فراتر رفته و گاه تا صدها سال خواهان داشته و همواره به فروش میرسند که از آن میان می توان به دو کتاب مهم از ادیان الهی یعنی کتاب آسمانی «قرآن» از اسلام و «انجیل» از مسیحیت اشاره کرد. بنابر آخرین آمار «انجیل» با رقمی بین ۲ تا ۳ میلیارد جلد پرفروش ترین کتاب تاریخ تعیین شده است و قرآن مجید نیز با یک میلیارد جلد در مکان سوم این فهرست قرار میگیرد.
البته بیشترین فروش این کتابها عملا از قرن اخیر محسوب می شود و دلیل اصلی اینکه تعداد بیشتری از کتاب انجیل منتشر شده شرایط ژئوپلیتیک کشورهایی است که بخش اعظم بازار داد و ستد دنیا را در اختیار دارند و دین غالب در آن ممالک مسیحیت است و همچون گسترش زبان انگلیسی، انجیل نیز به این دلیل از قرآن بیشتر منتشر شده وگرنه اگر این معادله برای کشورهای مسلمان جابجا میشد قطعا میزان نشر کلام الله مجید در جایگاه نخست قرار می گرفت. هرچند قرآنی که خداوند در سینه محمد (ص) نهاده از هرگونه تحریفی در امان مانده و از این بابت تنها کتاب آسمانیست که از گزند دخل و تصرف در نص آیات آن در امان مانده است.
غیر از این دو کتاب آسمانی در فهرست ده کتاب پرفروش تاریخ عناوین دیگری هستند که هرکدام به دلایل خاصی در این فهرست قرار گرفته اند. برای نمونه کتاب «نقل قول هایی از مائو تسه تونگ» رهبر کمونیست چین بیش از یک میلیارد جلد فروش داشته که اولین و مهم ترین دلیل آن جمعیت میلیاردی کشور چین است و برای مثال اگر کشور چین جمعیتی صد میلیونی داشت هیچگاه این کتاب به این تعداد به فروش نمی رسید.
حال با این توضیحات فهرست ۱۰ کتاب پرفروش جهان به شرح زیر است:
«انجیل»
«انجیل»، کتاب مقدس مسیحیان با فروش بین ۲ تا ۳ میلیارد جلد، پرفروشترین کتاب تاریخ بشر است. انجیل به معنی خبر خوش یا مژده است. این کتاب به تمام زبان‌های دنیا ترجمه شده است. اِنجیل، شرحی از زندگی و آموزه‌های عیسی (ع) است. چهار انجیل اصلی، یعنی انجیل متی، مرقس، لوقا و یوحنا، در کنار یکدیگر عهد جدید از کتاب مقدس را تشکیل می‌دهند و احتمالاً بین سالهای ۶۶ تا ۱۱۰ میلادی نوشته شده‌اند. نام نویسندگان چهار انجیل مذکور مشخص نیست و این اسامی را در قرن دوم میلادی به آن‌ها داده‌اند. احتمال قریب به یقین هیچ‌کدام از نویسندگان این انجیل‌ها عیسی را از نزدیک نمی‌شناختند و هر چهار انجیل پس از نقل سینه به سینه سرانجام مکتوب شده‌اند.
«نقل قول‌هایی از مائو تسه تونگ»
کتاب نقل قول‌هایی از مائو تسه تونگ، رهبر انقلاب چین با بیش از یک میلیارد جلد در رتبه دوم پرفروشترین کتاب‌های تاریخ قرار دارد. این کتاب در دوران «انقلاب فرهنگی» بین سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۶ نوشته شده است و هر چینی موظف بود یک جلد از آن را داشته باشد.
«نقل‌قول‌هایی از رئیس مائو تسه‌تونگ» کتابی از گزیده سخنان و نوشته‌های «مائو تسه‌تونگ»، رهبر پیشین حزب کمونیست چین است، که از ۱۹۶۴ تا ۱۹۷۶ انتشار یافت، و به‌طور گسترده‌ای در طول انقلاب فرهنگی چین توزیع شد. مشهورترین نسخه‌های آن در قطع کوچک چاپ شدند، تا به‌آسانی قابل حمل باشند، و جلد سرخ درخشان داشتند. این کتاب نوشته خود مائو نیست. بلکه تمام آن گردآوری نقل‌قول‌هایی از او در جاهای مختلف و به مناسبت‌های گوناگون است. در این کتاب فصل‌هایی به نام «جوان، زن، مرد، انقلاب، جنگ و صلح، رهبری، کار سیاسی، روش اندیشیدن، اتحاد، نظم و قانون، هنر و فرهنگ» وجود دارد.
«قرآن»
«قرآن کریم»، کتاب مقدس مسلمانان با فروش نزدیک به یک میلیارد جلد در رتبه سوم پرفروشترین کتاب‌های تاریخ قرار دارند. قرآن در باور مسلمانان سخنان خداست که به صورت وحی از سوی او توسط جبرئیل بر پیامبر اسلام، محمد بن عبدالله، نازل گردیده است. کتاب قرآن به ۳۰ جزء تقسیم شده و دارای ۱۱۴ سوره است.
قرآن کتاب دینی اسلام و یکی از ثقلین است.
در دین اسلام، این کتاب در طول یک دورهٔ ۲۳ ساله از طریق جبرئیل بر محمد(ص)، به عنوان آخرین پیامبر، فرستاده شده است. مجموع این فرستاده‌ها (وحی) به گونهٔ کتابی گردآوری شده که قرآن نام دارد. قرآن دارای ۳۰ جزء، ۱۱۴ سوره (بخش) و ۶۲۳۶ آیه (بند) است.
مسلمانان قرآن را کتاب مقدس دین خود می‌دانند و با القابی نظیر «کریم» و «مجید» نام آن را می‌برند. برای ایشان، این کتاب به شکل نگاشته‌شده و به ساختار یک کتاب به عنوان بازآفرینی زمینی از مفاهیم اصلی آسمانیست که ابدی و ازلی هستند پذیرفته شده است. قرآن خود را به عنوان «لوح حفاظت‌شده» («اللَوح المحفوظ»، ۸۵:۲۲) می‌خواند.
«دن کیشوت»
کتاب «دن کیشوت» نوشته میگل سروانتس با فروش ۵۰۰ میلیون جلد از سال ۱۶۰۵ میلادی تاکنون چهارمین کتاب پرفروش تاریخ بشر است. دن کیشوت داستان فردی دچار توهم است که دشمنان فرضی را در برابر خود می‌بیند. او به همراه خدمتکارش، سانچو به سفرهای طولانی می‌رود و با کارهایش هدفی جز نجات مردم از ظلم و استبداد حاکمان ظالم ندارد.
دُن کیشوت یا به اسپانیایی دُن کیخوته دِ لا مانچا (Don Quijote de la Mancha) نام رمانی اثر نویسندهٔ اسپانیایی «میگِل سِروانتِس ساآوِدرا» (۱۶۱۶–۱۵۴۷) است. این اثر از قدیمی‌ترین رمانها در زبان‌های نوین اروپایی است. بسیاری آن را بهترین کتابِ نوشته شده به زبان اسپانیایی و از برجسته‌ترین نمونه‌های رمان پیکارِسک می‌دانند.
سروانتس بخش اول دن کیشوت را در زندان نوشت. این بخش نخستین بار در سال ۱۶۰۵ و بخش دوم در سال ۱۶۱۵ چاپ شد. بخش اولِ رمان دن کیشوت در سال ۱۶۰۵ در مادرید منتشر شد و بخش دوم آن ده سال بعد، در ۱۶۱۵ به چاپ رسید.
«مانیفست حزب کمونیست»
کتاب مانیفست حزب کمونیست، نوشته «کارل مارکس» و «فریدریش انگلس» که در سال ۱۸۴۸ میلادی منتشر شد، با فروش تقریبا ۵۰۰ میلیون جلد در رتبه پنجم پرفروشترین کتاب‌های تاریخ قرار دارد. تز اصلی این کتاب چگونگی سرنگونی سرمایه‌داری (کاپیتالیسم) با عمل انقلابی طبقه کارگر (پرولتاریا) و حرکت بسوی جامعه بی‌طبقه است.
مانیفست کمونیست (یا بیانیهٔ کمونیست، در اصل مانیفست حزب کمونیست) یک جزوه سیاسی است که در سال ۱۸۴۸ توسط فیلسوفان آلمانی، کارل مارکس و فردریش انگلس، منتشر شد. این اثر به درخواست اتحادیه کمونیست‌ها و برای اولین بار در لندن (به آلمانی تحت عنوان Manifest der Kommunistischen Partei) به انتشار رسید، درست در زمانی که انقلاب‌های ۱۸۴۸ در حال شعله‌ور شدن بودند. مانیفست بعدها به عنوان یکی از تاثیرگذارترین اسناد سیاسی جهان به رسمیت شناخته شد. این اثر رویکردی تحلیلی بر مبارزه طبقاتی (به صورت تاریخی و در زمانه معاصر)، تعارضات سرمایه‌داری و شیوه تولید کاپیتالیستی است، بیش از آنکه پیش‌بینی‌ای از فرم‌های بالقوه کمونیسم در آینده ارائه کند.
مانیفست کمونیست بیانگر نظریات اجمالی مارکس و انگلس در مورد ماهیت جامعه و سیاست است، برای مثال به قلم خودشان «تاریخ تمام جوامع موجود، تاریخ مبارزات طبقاتی بوده است». این جزوه همچنین حاوی ایده‌های اجمالی‌شان پیرامون چگونگی جایگزینی غایی جامعهٔ کاپیتالیستی(سرمایه داری) زمانه‌شان با سوسیالیسم است. در اواخر متن بیانیه، نویسندگان خواستار «واژگون ساختن تمامیت نظام اجتماعی موجود، از راه جبر» می‌شوند، که به عنوان توجیهی برای انقلاب‌های کمونیستی در سراسر جهان استفاده شد. در سال ۲۰۱۳، مانیفست کمونیست به همراه سرمایه، جلد ۱، اثر مارکس، در برنامهٔ حافظهٔ جهانی یونسکو به ثبت رسید.
«اشعار مائو»
کتاب اشعار مائو، رهبر حزب کمونیست و انقلاب چین که در سال ۱۹۶۶ منتشر شده است با فروش تقریبا ۴۰۰ میلیون جلد در رتبه ششم پرفروشترین کتاب‌های جهان قرار دارد.
در شعر اول این مجموعه با عنوان «چانگ» آمده: «در سرمای پاییز تنها***بر فراز جزیره نارنجی ایستاده‌‌ام***رود هسیانگ به سوی شمال جاریست***از میان بیشه‌‌های انبوه***هزاران تپه سرخ را می‌‌بینم و***صدها قایق در آب‌‌های بلوری شناورند.»
«داستان دو شهر»
کتاب داستان دو شهر نوشته «چارلز دیکنز» که در سال ۱۸۵۹ میلادی منتشر شده با فروش ۲۰۰ میلیون جلد در رتبه هفتم پرفروشترین کتاب‌های جهان قرار دارد. این رمان در چاپ‌های هفتگی و بتدریج منتشر شد و داستانش در لندن و پاریس قبل و در طول انقلاب فرانسه رخ می‌دهد.
«داستان دو شهر» (A tale of two cities) رمانی نوشته چارلز دیکنز است که داستانش در لندن و پاریس، قبل و در طول انقلاب فرانسه رخ می‌دهد. این رمان با فروش ۲۰۰ میلیون نسخه در جهان، به همراه کتاب شازده کوچولو (به زبان فرانسوی)، پرفروشترین کتاب‌های تک‌جلدی جهان در تمام دوران‌ها است. همچنین این کتاب پرفروشترین کتاب تک‌جلدی انگلیسی‌زبان دنیا و یکی از مشهورترین عناوین در ادبیات داستانی است.
این داستان جوانی کشاورززاده را تحت تعالیم اشرافیگرائی های فرانسوی در سالهای منتهی به انقلاب، و خشونتهای انقلابیون را نسبت به اشراف سابق، در سالهای اول انقلاب فرانسه به تصویر می‌کشد. در این جریانات ماجرای چند نفر دنبال می‌شود، از همه مهمتر «چارلز دارنه»، اشرافی فرانسوی سابق که علی‌رغم ذات خوبش، قربانی هیجانات ضد تبعیض انقلاب می‌شود و «سیدنی کارتن»، وکیلی بریتانیایی که فراری است و تلاش می‌کند زندگی ناخوشایندش را نجات دهد. این رمان در چاپ‌های هفتگی و به تدریج منتشر شد.
«پیشاهنگی برای پسران»
کتاب «پیشاهنگی برای پسران» نوشته «رابرت بادن پاول» که در سال ۱۹۰۸ میلادی منتشر شد با فروش بیش از ۱۵۰ میلیون نسخه در رتبه هشتم قرار دارد. پدر پیشاهنگی معتقد بود که باید نوجوانان را در گروههای کوچک ۶ تا ۷ نفره به رهبری یکی از پسران سازماندهی کرد و با آموزش مهارت‌ها باعث ورزیدگی و بالارفتن اعتماد بنفس آنان شد.
هدف بادن پاول از نوشتن این کتاب بیان عقایدش در مورد نحوه تعلیم نوجوانان بود ولی به زودی مشخص شد که نظریات او باعث شکل‌گیری یک جنبش جدید شده است. ادن پاول در یک اردوی آزمایشی به‌طور عملی عقاید خود را به اجرا گذاشت. او معتقد بود که باید برای پسران اردوهای جدیدی تشکیل داد و در این اردوها آن‌ها را تحت تعلیمات خاصی شبیه به تعلیمات نظامی قرار داد. طبق ایده بادن پاول نوجوانان باید در گروههای کوچک شش یا هفت نفره به رهبری یکی از پسران سازماندهی شوند. سپس علاوه بر تعلیمات معمولی، کلیه مهارت‌هایی که موجب ورزیدگی و بالا رفتن اعتماد به نفس می‌شود، از جمله کمک‌های اولیه، نقشه‌کشی، گره زدن طناب، ارسال خبر و… به آن‌ها آموخته شود
«ارباب حلقه‌ها»
«ارباب حلقه‌ها» اثر «جان آر. آر. تالکین» با فروش تقریبا ۱۵۰ میلیون جلد یکی از موفق‌ترین کتاب‌های نوشته شده در قرن بیستم است که در رتبه نهم جای گرفته است. این رمان که به سبک خیال پردازی حماسی است طی ۱۲ سال از سال ۱۹۳۷ تا ۱۹۴۹ نگارش شده است. این مجموعه داستان ادامهٔ اثر پیشین تالکین با نام «هابیت» است که در سه جلد «یاران حلقه»، «دو برج» و «بازگشت پادشاه» به چاپ رسیده است.
اگرچه این کتاب در بین خوانندگان به شکل یک سه‌گانه جا افتاده است، اما در ابتدا بنا بود این اثر جلد اول کتاب «سیلماریلیون» باشد که نویسنده به دلایل اقتصادی تصمیم به حذف جلد دوم گرفت و کتاب «ارباب حلقه‌ها» را در سال ۱۹۵۴ تا ۱۹۵۵ در سه جلد منتشر کرد. از آن زمان تاکنون کتاب «ارباب حلقه‌ها» بارها تجدید چاپ شده و به زبان‌های زیادی ترجمه شده است. کتاب «ارباب حلقه‌ها» یکی از مشهورترین و تأثیرگذارترین کتاب‌های ادبیات در قرن ۲۱ به‌شمار می‌رود.
گروه «لد زپلین» نخستین گروه در عرصه موسیقی بود که برای خلق راک حماسی از بن مایه داستان «ارباب حلقه‌ها» در اشعارش استفاده می‌کرد.
تا امروز چند فیلم سینمایی و انیمیشن بر مبنای این داستان ساخته شده که از میان آن، فیلم‌های سه‌گانه‌ای به کارگردانی «پیتر جکسون» شاخص‌تر هستند. این فیلم‌ها در سالهای ۲۰۰۱، ۲۰۰۲ و ۲۰۰۳ به نمایش درآمدند.
«شازده کوچولو»
«شازده کوچولو» نوشته «آنتوان دو سنت اگزوپری» که نخستین‌بار در سال ۱۹۴۳ در نیویورک منتشر شد با فروش ۱۴۰ میلیون نسخه در رتبه دهم کتاب های برتر تاریخ جای گرفته است. این کتاب به بیش از ۳۰۰ زبان ترجمه شده است. قهرمان داستان، خلبانی بی‌نام است که پس از فرود در کویر با پسر کوچکی که از سیارکی دوردست آمده آشنا می‌شود.
البته برخی منابع تعداد فروش این رمان را بیش از ۲۰۰ میلیون نسخه اعلام کرده اند. «شازده کوچولو» «خوانده شده‌ترین» و «ترجمه شده‌ترین» کتاب فرانسوی‌زبان جهان است و به عنوان بهترین کتاب قرن ۲۰ در فرانسه انتخاب شده است. از این کتاب به‌طور متوسط سالی ۱ میلیون نسخه در جهان به فروش می‌رسد. این کتاب در سال ۲۰۰۷ نیز به عنوان کتاب سال فرانسه برگزیده شد.
در این داستان سنت اگزوپری به شیوه‌ای سوررئالیستی به بیان فلسفه خود از دوست داشتن و عشق و هستی می‌پردازد. طی این داستان سنت اگزوپری از دیدگاه یک کودک، که از سیارکی به نام ب۶۱۲ آمده، پرسشگر سؤالات بسیاری از آدم‌ها و کارهایشان است.
به مناسبت هفتادمین سالگرد تولد این رمان شیرین، در ماه مارس ۲۰۱۳ نسخه‌های جدیدی از آن منتشر شد: یک نسخه با جلد مقوایی برای نوجوانان، دیگری به همراه سی دی کتاب گویای شازده کوچولو با صدای ویگو مورتنسن، هنرپیشه فیلم «ارباب حلقه‌ها» و نسخه‌ای مصور به همراه نقاشی‌های ژوان سفار.
